ایران و جهان - رئیس کل بانک مرکزی تشکیل کميته بازار ارز (با محوريت موضوعي تحليل وضعيت حال و آتي بازار ارز، ايجاد زمينه مناسب جهت نيل به هدف يکسان سازي نرخ ارز، انجام مطالعه پيرامون نرخ ارز در قانون بودجه سال 1393) را از اقدامات بانک مرکزی در زمینه کنترل ارز عنوان کرده است . اما کنترل بازار ارز با مصاحبه جنجالی مبنی بر اعلام قیمت ارز و علامت واضحی که به بازار داد پس از مذاکرات هسته ای با چنین رویکرد شفافی دنبال نشد.

دلار امروز (9آذر)به 2960 تومان رسیده است و نشانه های بازار حاکی از آن است که حتی شیرینی تعاملات مثبت سیاسی هم نتوانسته به خط و نشان سیف برای دلار 3000 تومانی خدشه وارد کند.مقایسه قیمت بازار آزاد و نرخ مرجع گویای این واقعیت است که بانک مرکزی در هفته گذشته به صورت نامرئی بازار را کنترل کرد . قیمت دلار در بازار آزاد در روزهای یکشنبه،دوشنبه و سه شنبه هفته گذشته به ترتیب 2930،2880 و 2975 گزارش شد . این در حالی است که نرخ ارز مرجع بانک مرکزی در همین روزها به ترتیب 2482،2483 و 2484 تومان عرضه شده است . 

مقایسه این نرخ ها نشان می دهد در حالی که قیمت ارز در روز دوشنبه به 2880 تومان رسیده بانک مرکزی در عرضه ارز مرجع قیمت را نه تنها پایین نیاورده بلکه با یک ریال افزایش نسبت به روز گذشته (یکشنبه 3 آذر) آن را عرضه کرده که قیمت 2930 تومان بوده است.

به عبارت دیگر اینگونه به ذهن متبادر می شود که رییس کل به بازار علامت داده دلار قرار نیست کوتاه بیاید و علی رغم تعاملات مطلوب سیاسی قیمت همان است که اعلام شد. با این رویکرد بانک مرکزی دلار از سه شنبه مجددا اوج گرفته است، همچنین ارز بانک مرکزی نیز با اختلاف قیمت بسیار کمی به بازار روانه شده است. 

به نظر می رسد که بانک مرکزی مدیریت بازاری را بر عهده دارد که بیش از 85 درصد این بازار در اختیار اوست. به عبارت دیگر اقتصاد نفتی کشور و مدیریت حساب های دولت توسط بانک مرکزی ایجاد بازار واقعی ارزی را غیر ممکن کرده است و در این بازار بیش از 85 درصد کنترل بازار در اختیار بانک مرکزی است .

در این شرایط خریداران و فروشندگان کوچک بازار به بازی گرفته می شوند و از طریق صرافی های بزرگ علامت های مشخصی به بازار داده می شود.

همان گونه که بسیاری از صرافی ها در هفته گذشته حاضر به خرید و فروش ارز نبودند.

بر این اساس بانک مرکزی به واسطه اینکه از خلاء کالایی که در انحصار دارد بازار را کنترل می کند مسلما عایدات و نتایج این بازار مجددا نیز به خودش باز می گردد و مسلما در این شرایط تمایلی به اینکه بازار یکباره ریزش کند ندارد. بنابراین بازاری وجوندارد که عرضه و تقاضا آن را مدیریت کند و شاید بتوان ادعا کرد که بازار ارز خود بانک مرکزی است .

لاهوتی نایب رییس کنفدراسیون صادرات اخیرا در اظهاراتی عنوان کرده است که مدیریت نرخ ارز توسط بانک مرکزی و دولت است و دولت قطعا باید به این نکته توجه کند که علیرغم آزاد شدن تمام پول‌های بلوکه شده ایران کاهش نرخ ارز به صلاح کشور نیست. 

 نایب رییس کنفدراسیون صادرات گفته است: کاهش نرخ ارز همواره برای واردات مقرون به صرفه است ولی واردات فقط یکی از فعالیت‌های تجاری در کشور است. البته با توجه به تیم اقتصادی مستقر در دولت این انتظار وجود دارد که شاهد کاهش نرخ ارز متناسب با نرخ تورم باشیم. 

لاهوتی در پایان با اشاره به این‌که نرخ دلار 2450 تومانی پذیرفته شده است و ما در بدترین شرایط نیز کاهش نرخ ارز بیشتر از این میزان را نخواهیم داشت گفت: ولی این نرخ در صورت عدم کاهش نرخ تورم برای تولید و صادرات مناسب نیست. دولت قطعا نرخ ارز را مدیریت می‌کند تا کاهش به یکباره‌ای نداشته باشد.

آنچه مسلم است اینکه مردم طمع واقعی گشایشات اقتصادی پس از مذاکرات را نچشیده اند چراکه نه قدرت های غربی هنوز دارایی های بلوکه ایران را آزاد کردند ونه بانک مرکزی اجازه داد تا جو روانی و خوشایند کاهش نرخ ارز که به صورت بازی دومینو به کاهش قیمت در سایر بازارها منجر شد ادامه پیدا کند . شاید تشکیل بورس ارز با بازیگران و عرضه کنندگان مشخص و با تقاضای معین باعث کنترل بود که متاسفانه با شکل گیری آن مخالفت شد.

مریم کائید