گروه سایبان - سید محمد عباس زادگان مدیرعامل بیمه تجارت نو معتقد است که برای کنترل ریسک ها باید پیشگیری را آغاز کنیم و بخشی از این پیشگیری ها باید در سطح ملی انجام گیرد.

مدیریت ریسک در صنعت بیمه از کجا آغاز می شود و نقاطی که مدیران باید نسبت به آن حساس باشند کجاست ؟

نکته مهمی که در سال های اخیر در صنعت بیمه  مغفول مانده و نیاز به احیا دارد بحث وظیفه صنعت در حوزه ریسک و ایمنی است .

دریافت حق بیمه از مشتریان و پس از وقوع حادثه پرداخت خسارت رسالت اصلی صنعت بیمه نیست، قدم برداشتن در چنین راهی به معنای از بین رفتن منابع در اثر وقوع حادثه است  و جبران این منابع از طرف بیمه گران به عنوان پرداخت خسارت و یا از سوی بیمه گذاران به عنوان فرانشیز به زیان منابع ملی کشور است .

بنابراین وظیفه شرکت های بیمه در حد وسع و امکان، این است که ریسک ها را تشخیص داده ، تجزیه تحلیل کرده و به مشتریان در زمینه کنترل ریسک ها راهکار ارائه کنند. این اقدامات نباید به صورت صوری انجام گیرد و صنعت بیمه عدم رعایت موارد ایمنی را دستاویزی برای عدم پرداخت یا کاهش پرداخت خسارت قرار دهند.

باید به مشتریان برای انجام اقدامات ایمنی مشاوره داد و یاری رساند. بنابراین بیمه ساختاری را می طلبد که فرآیند آن به صدور بیمه نامه و پرداخت خسارت منتهی نباشد و کنترل ریسک ها باید در فرآیندی فراتر از این موارد دیده شود.

در این صورت است که با بازدید های فنی ، اطلاع یابی از گلوگاه های ریسک می توان به مشتریان  هشدار داد و فرآیند اقدامات ایمنی را نیز مورد بازدید و ارزیابی قرارداد. در حادثه پلاسکو ثابت شد که اگر بازدید درستی از ساختمان صورت گرفته بود و نسبت به وجود مواد اشتعال زا در راه پله ها و پوشش سیم های برق هشدار لازم داده شده بودچنین حادثه غیر قابل جبرانی به وقوع نمی پیوست.

بنابراین برای کنترل ریسک ها باید پیشگیری را آغاز کنیم و بخشی از این پیشگیری ها باید در سطح ملی انجام گیرد.

برای پیشگیری باید چه کرد؟

حوادث رانندگی در کشور ما سه برابر متوسط دنیا است و در سال 18 هزار کشته در جاده ها داریم. صنعت بیمه در این زمینه مسئولیت دارد و مبالغی را برای کاهش این حوادث جاده ای پرداخت می کند هرچند که دستگاه انتظامی گزارشی از چگونگی هزینه کرد این عوارض منتشر نمی کند و معلوم نیست این عوارض صرف عملیات ایمنی شده است یا خیر؟

بنابراین در سطح ملی برای کاهش ریسک باید اقداماتی صورت گیرد و نیازمند «کمیته ملی ریسک و ایمنی» هستیم تا موضوع با جدیت دنبال شود .

در این رابطه با عضویت وزراء مرتبط می توان این کمیته را تشکیل داد و با سیاست گذاری صحیح ، تدوین آیین نامه و نظارت دقیق در این زمینه موضوع کاهش حوادث و کاهش دشواری ها را دنبال و در سطح ملی با ریسک ها مقابله کرد و حتی با پیگیری های فعالانه در برابر عدم اجرای دستورالعمل ها  اقدامات تنبیهی نیز پیش بینی کرد.

بنابراین سطح اول ملی است و اگر این مباحث را در سطح ملی حل کنیم می توانیم حوادث ناگوار را بیشتر کنترل کرده و از  ضایعه های انسانی و خسارت های مالی نیز جلوگیری به عمل آوریم. با این رویکرد می توان از کیفیت مدیریت ریسک های بزرگی که در سطح ملی نیز به صنایع بزرگ نفت و پتروشیمی و ... آسیب می زند اطمینان بیشتری حاصل کرد.

بیمه ها از کجا باید به این مسئله وارد شوند؟

در چنین فرآیندی بیمه ها در سطح دوم کنترل ریسک ها قرار می گیرند و صنعت بیمه باید در این زمینه تغییراتی را در خود به وجود آورند و تجهیزات جدیدی را در خود ایجاد کنند. بیمه مرکزی مدیریت ریسک و ایمنی دارد تا این برنامه را پیش ببرد هرچند که این واحد نیز نیاز به برنامه قوی تر دارد تا قدم محکمی برداشته شود.

مدیریت ریسک و ایمنی در بیمه مرکزی چه همکاری هایی را با شرکت های بیمه دارد ؟

راهبری عملیات ریسک و ایمنی را در شرکت های بیمه به عهده دارد و شرکت های بیمه را برای انجام این فعالیت راهبری و نظارت می کند.

وجود مدیریت ریسک و ایمنی در بیمه مرکزی و پیگیری این رویکرد با دقت بیشتر از سوی نهاد ناظر آیا به دلیل نبود دقت کافی مدیران عامل شرکت های بیمه در حوزه ارزیابی ریسک است ؟

مدیریت ریسک و ایمنی در شرکت های بیمه پررنگ نیست و به همین دلیل این مدیریت با جدیت بیشتری موضوع توسعه مدیریت ریسک را دنبال می کند.

شرکت های بیمه برای کاهش و کنترل ریسک ها به وجود آمدند ، به نظر شما چرا بحث مدیریت و جلوگیری از ریسک در شرکت های بیمه پررنگ نیست ؟

به دلیل مشغله های صنعت بیمه داشته تا حدی از این موضوع غافل شده است. در مورد بیمه تجارت نو باید عنوان کنم که موضوع ریسک و ایمنی در این شرکت بسیار حائذ اهمیت است و در استراتژی های اطلاع رسانی آگاه سازی مشتریان را قرار دادیم.

تجزیه و تحلیل ما نشان می دهد که بخش انرژی به عنوان بخش حیاتی کشور نیاز به پیشگیری های بیشتری دارد بنابراین در این حوزه قدم های جدید را بر می داریم . هرچند که رسانه ملی نیز باید در این زمینه حرکت های جدی انجام داده با فرهنگ سازی در راستای گسترش  فرهنگ ایمنی در کشور قدم های معنی داری بردارد.ایمنی پدیده ای است که نیاز به تکرار دارد و دستورالعمل های ایمنی باید ملکه ذهن افراد شود تا بتوان به دستاورد های قابل توجهی در این زمینه دست یافت.

بیمه تجارت نو از ابتدای سال 1397 آموزش مشتریان خود را در جهت انجام اقدامات ایمنی آغاز می کند و دستورالعمل های ایمنی به مشتریان ارائه خواهد کرد . همچنین برای افزایش ایمنی در بخش انرژی نیز برنامه ریزی هایی را ترتیب دادیم.

منظور شما از مشغله های صنعت بیمه چیست ؟

منظور از مشغله مشکلاتی است که صنعت بیمه به آن مبتلا شده است مثل گرفتن عوارض اضافی شهرداری و پرداخت ارزش افزوده و ... است . ابتدایی ترین مسائل ذهن ها را درگیر کرده و باعث شده صنعت بیمه از ماموریت اصلی خود مغفول بماند.

صنایع نفت و گاز و پتروشیمی از پوشش های مکفی برخوردار نیست و کم بیمه گی در این صنعت بسیار خطرناک است. کم بیمه گی در بخش انرژی ناشی از نگاه ساده انگارانه مدیران این بخش به حوادث و خسارت ها است و یا ناشی از غفلت مدیران بیمه ای از بازار بزرگ بخش انرژی؟

برای گسترش پوشش های انرژی نیازمند همکاری های مشترک دوجانبه از جانب مدیران این بخش هستیم . واقعیت این است که بخش انرژی نیز امروز با کمبود منابع رو به رو است و کمبود منابع باعث شده که نتوانند حق بیمه بپردازند که باید در این مورد هم چاره ای اندیشید.

شرکت های بیمه هم باید گام های بلند تری برای توجیه مدیران بخش انرژی کشور بردارند به دلیل اینکه مشغله های بخش انرژی هم باعث شده که مدیران این بخش تامل دقیقی در بحث بیمه نداشته باشند و ایجاد غفلت در این زمینه بسیار غیرقابل جبران است و این غفلت ها باعث شده که امروز با نبود پوشش های گسترده برای بخش انرژی کشور مواجه باشیم .

به نظر می رسد شرکتهای بیمه بازار بیمه های انرژی را در کنار خود دیده اند و می شناسند اما نبود نیروی متخصص انسانی از یک سو، کهنگی تجهیزات نفتی و ریسک بالای این بخش در کنار بحث تحریم ها باعث شده که شرکت های بیمه از کنار این بازار به آرامی عبور کنند. به عبارت دیگر این معضلات باعث شده تا شرکت های بیمه هم تمایلی به ورود به این بازار نداشته باشند چراکه خسارت در این بخش بزرگ است و عدم ارزیابی صحیح ریسک و نبود پوشش های اتکایی مناسب توان شرکت را برای ارزیابی خسارت و ارائه پوشش تحلیل داده است ؟ 

این موارد بی تاثیر نبوده است. بحث تحریم ها باعث شده تا نتوانیم در سال های اخیر پوشش های مناسب اتکایی دریافت کنیم و تحمل ریسک های بزرگ در این شرایط آسان نیست و یا پوشش های ضعیفی ارائه شده است البته با از بین رفتن تحریم ها این مشکل مرتفع شده است .

در بحث نیروی انسانی نیز مورد اشاره شما واقعیتی درست است که ما نیاز به تربیت کادر تخصصی جدید در صنعت بیمه داریم که ریسک های این بخش را به خوبی بشناسند . متخصصان باید در این بخش آموزش دهند و در ارزیابی ریسک ها مشارکت کنند.

صنعت بیمه در سال های اخیر نتوانسته ریسک های موجود در جامعه و نیازها را به درستی شناسایی کند و به همین دلیل محصولات جدیدی نیز ارائه نشده است. درمان و ثالث بخش بزرگی از بازار را گرفته است و روزمرگی در این بازار بارها مورد هشدار قرارگرفته است. آیا شما کمبود محصولات جدید را ریسکی برای بازار بیمه نمی دانید.

محصولات موجود در دنیا هم بیش و کم مشابه آن چیزی است که در بازار ایران هم وجود دارد . ممکن است در آینده ریسک های جدیدی را پوشش دهیم که اخیرا در دنیا رایج شده مانند ریسک های ناشی از انتقال پول و یا ریسک های ناشی از تقلبات اینترنتی اما موضوع اصلی این است که ما محصولات موجود را نیز با کیفیت و مطلوب ارائه نمی کنیم .

اجرای درست و ارائه پوشش مناسب محصولات فعلی از ارائه محصولات جدید به مراتب با اهمیت است. به عبارت دیگر اینکه مشکل فعلی ما ارائه محصولات جدید و ایجاد مشغله ذهنی در این زمینه نیست بلکه باید محصولات فعلی را با کیفیت ارائه کرد.

ریسک های مدیریتی شرکت های بیمه را چگونه ارزیابی می کنید. نگاه کوتاه مدت مدیران به صنعت بیمه آیا این ریسک ها را افزایش داده است؟

برای کاهش ریسک های مدیریت از طریق آیین نامه جدید حاکمیت شرکتی که کمیته های مختلف حسابرسی و ارزیابی ریسک در آن دیده شده و به ارکان مختلف مدیریتی و هیات مدیره در شرکت ها مرتبط است تا ریسک ها را کاهش دهد می توان اشاره کرد. بنابراین آیین نامه جدید یکی از راه های ارتقا  کران مدیریت است.

البته سهام داران هم اگر درک این موضوع را داشته باشند و در انتخاب مدیران دقت لازم را به عمل آورند و در مدت معنی داری مدیر منتخب را حفظ کنند و ثبات مدیریت را جستجو کنند و بر اساس ضابطه و قاعده مدیران جا به جا شوند این ریسک کاهش می یابد.

برای جا به جایی مدیران باید از اختلاف سلیقه ها پرهیز کرد و در جابه جایی ها عملکرد مدیران مد نظر قرار گیرد، اگر جابه جایی ها بر اساس قانون و ضابطه باشد می تواند ثبات جریان اقتصادی کشور را به همراه داشته باشد .

نقل و انتقالات باید حتما بر اساس تخصص افراد باشد . در کشور ما مدیریت هنوز به عنوان یک تخصص شناخته نمی شود و نگاه تزئینی به آن داریم . این را باید اضافه کنم که تخصص فقط تجربه نیست و ترکیبی از دانش و  کران مدیریت است.ما مدیران باید دانش خود را به روز کنیم و دانش فنی خود را ارتقا دهیم .

اگر بتوانیم نگاه بلند مدت در صنعت بیمه ایجاد کنیم و ثبات مدیریت را به این ترتیب دنبال کنیم به کنترل این ریسک کمک خواهیم کرد.

فاصله داریم با این نگاه ؟

بله هنوز فاصله داریم .

با توجه به تجربه جناب عالی در صنعت بیمه  این سوال را مطرح می کنم که به نظر می رسد برخی شرکت ها نمی توانند به موضوع مدیریت ریسک به درستی بپردازند و نمونه آن بیمه ایران است. معمولا پرتفوهایی که سایر شرکت ها نپذیرفته اند و یا دولت تکلیف می کند به این شرکت واگذار می شود .آیا مدیریت ریسک در این شرکت به درستی انجام می شود .

ریسکی به بیمه ایران تکلیف نمی شود و این شرکت بر اساس قوانین بیمه گری ریسک را می پذیرد و آنجا امکان استقرار نظام ریسک و ایمنی به دلیل ظرفیت های کارشناسی بالا است .

اگر بیمه ایران بتواند در این زمینه پیشرو باشد سایر شرکت را به دنبال خود خواهد داشت. بسیاری از مدیران فعلی صنعت بیمه در بیمه ایران تربیت شده اند و این به دلیل حجم تخصص و دانش فنی است که در این سال ها در این شرکت انباشت شده است .

اجباری بودن واگذاری سال ها است که لغو شده و به واسطه دولتی بودن بیمه ایران پرتفویی اجباری را نمی پذیرد.

اگر این اجبار را از بیمه ایران حذف کنیم باید عنوان کنیم که مدیریت ریسکی در این شرکت صورت نگرفته چراکه زیان انباشته این شرکت و توانگری مالی پایین موضوع دیگری را عنوان می کند.

از این موضوع که بگذریم ریسک مطالبات یکی دیگر از آسیب های صنعت بیمه است . چگونه می توان این ریسک را کنترل کرد

بخشی از این مشکل مربوط به وضعیت اقتصادی کشور است و واحد های گوناگون اقتصادی از کمبود منابع آسیب می بینند و پرداخت حق بیمه ها به همین واسطه از اولویت خارج می شود و این موضوع در حیطه اختیارات شرکت های بیمه نیست .

دوران رکودی را طی می کنیم و مطمئنا بحران این موضوع متوجه شرکت های بیمه هم خواهد بود.

شرکت های بیمه باید حوزه وصول مطالبات را فعال کنند و برای جلوگیری از معوق شدن مطالبات تلاش کرد. بحران نقدینگی به این واسطه صنعت بیمه را نیز مبتلا کرده است . البته در این زمینه موضوع آیین نامه ای حل نمی شود و باید پیگیری ها جدی تر دنبال شود. برای گرفتن طلب از بنگاهی که مشکل مالی دارد نیازمند تکنینک های جدی تر مذاکره و حضور و تفاهم هستیم.

ریسک دیگری که متوجه شرکت های بیمه است تک صدایی شرکت فناوران به عنوان تنها ارائه کننده سیستم جامع بیمه ای است . به نظر شما در این رابطه چه اقداماتی باید انجام داد ؟

صنعت بیمه به راه اندازی شرکت های فناوری جدید نیاز داردو  فناوران خبره هم از داشتن رقبای جدید خرسند خواهند بود چراکه هزینه هایی که صنعت بیمه بابت بخش ای تی می پردازد نسبت به سایر بخش ها کمتر است . در صنعت بیمه دنیا بخش قابل توجهی از درآمدها صرف ای تی می شود در حالی که در کشور ما چنین نیست . در نتیجه صنعت بیمه به خرید خدمات با نرخ پایین عادت دارد و شرکت فناوران سرمایه گذاری در محصولات جدید را با این نرخ ها نمی تواند دنبال کند و اگر رقبایی خلق شوند تا با نرخی منطقی این خدمات به فروش رسد، نهایتا فناوران هم خدمات را ارتقا خواهد داد .

بنابراین راه حل این موضوع ایجاد شرکت های جدیدفناوری است .

برای جمع بندی موضوعی دارید ؟

اگر رسانه ها در موضوع ریسک و ایمنی گام های جدیدی بردارند و برنامه های جدیدی در این زمینه ساخته شود و با فیلم و برنامه سازی و ... مردم را نسبت به ریسک هایی که آنها را تهدید می کنند آگاه کنیم می توانیم ریسک ها را بیشتر مدیریت کنیم.