مریم کائید - ذخیره خسارت معوق یکی از سرفصل های مهم در تزارنامه های بیمه ای است و این سرفصل مهم تر هم می شود اگر بدانیم که شرکت های بیمه در سال گذشته بیش از 31 هزار میلیارد ریال در این بخش تعهد ایجاد کردند.

به گزارش ایران وجهان ،در حالی که استانداردحسابداری شماره 28در بخش خسارت اذعان دارد که بدهى بابت خسارت معوق بايد براى بيمه‌هاي مستقيم و اتكايى شناسايى شود و مبلغ خسارت معوق بايد بيانگر براورد معقولي از مخارج لازم براى تسويه تعهد فعلى در تاريخ ترازنامه باشد و بدهى شرکت های بیمه ،بابت خسارت معوق بايد شامل مبالغ زیر باشد:

الف) خسارت واقع شده‌اي كه گزارش نشده است.

ب خسارت گزارش شده‌اي كه پرداخت نشده است.

ج)خسارتي كه به‌ طور كامل گزارش نشده است 

د)مخارج براوردى تسويه خسارت باشد.

اما شرکت های بیمه در خصوص چگونگی اخذ ذخیره خسارت های معوق همواره اما و اگر دارند.

همچنین این استاندارد اضافه می کند که حصول اطمينان نسبت به شناسايى هزينه‌ها و بدهي هاي مرتبط با خسارت در دوره مالى مربوط وتشخیص اجزاي تشكيل دهنده مخارج نهايى جبران خسارت توسط بيمه‌گر، براى تعيين هزينه‌هاى خسارت دوره مالى و بدهى خسارت معوق در تاريخ ترازنامه، حائز اهميت است

استانداردحسابداری شماره 28همچنین اذعان دارد که ذخاير لازم براى خسارت معوق باتوجه به خسارت براوردى هر مورد يا طبقه‌اى از يك رشته ( مثلاً در بيمه بدنه براساس مدل و سال توليد) تعيين مي‌شود. علاوه‌بر اين ممكن است براى هر رشته نيز از فرمولهاى رياضى استفاده شود. انتخاب روش محاسبه به نوع بيمه و قضاوت مديريت بستگى دارد. روشى كه توسط مديريت انتخاب مي‌شود بايد به‌ طور يكنواخت اعمال شود.

البته آيين‌نامه شماره ۵۸ شورای عالی بیمه نیزجهت ایجاد هماهنگی در اجرای استانداردهای حسابداری ازجمله استاندارد شماره 28برای در نظر گرفتن ذخایر فنی موسسات بیمه وشفافیت ترازنامه و حساب سود وزیان در صورت های مالی موسسات بیمه ای به منظور افشای وضعیت مالی سهامداران وذینفعان درماده ۱۰نیز در این خصوص اذعان دارد که ذخيره خسارات معوق بيمه‌هاي غيرزندگي عبارت است از :

الف) خسارات اعلام شده در دست رسيدگي به علاوه برآورد مخارج تسويه خسارت پس از كسر سهم بيمه‌گر اتكايي 

ب) خساراتي كه تا قبل از پايان دوره مالي ايجاد شده و هنوز به بيمه‌گر اعلام نشده به علاوه برآورد مخارج تسويه خسارت پس از كسر سهم بيمه‌گر اتكايي.

این چنین است که خسارت معوق و نحوه برآورد آن ،به دلیل فقدان متولی مشخص در شرکت های بیمه و مبنای مناسب برای برآورد وافشای آن جزء مباحثی بوده است که چالش های فراوانی را به وجود آورده است و در برخی مواقع با تغییر مدیریت ها در شرکت های بیمه دستخوش تغییراتی اساسی می شود و این همان نکته ای است که هنوز تکلیف آن روشن نشده است و به نظر میرسد که ضروری است بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران در این خصوص شاخص ها و آئین نامه جامعی را تعریف کند تا شرکت ها نتوانند در مواقعی که سود پایین است با کاهش این ذخایر شرکت را سود ده و زمانی که سود بالا است با افزایش آن منافع و خواسته سهام داران عمده را تامین کنند.

سالنامه آماری 1392بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد در برخی از شرکت های بیمه با اعمال سلیقه مدیریت ها بعضا ذخیره خسارت معوق بیش از روند سنوات های قبل دچار تغییر شده است . به طور مثال در همین سال نامه آماری میزان ذخیره خسارت معوق شرکت سهامی بیمه ایران در سال 1392 نسبت به سال 1391دو برابرافزایش یافته است و معلوم نیست که جواد سهامیان مدیرعامل پیشین این شرکت برآورد و رویه درستی را در پیش داشته و یا محمود امراللهی که با افزایش ذخیره گیری زیان شرکت را افزایش داده است !

به نظر میرسد که ضروری است بیمه مرکزی در این خصوص استانداری تعریف کند تا شرکت ها از اعمال سلایق مدیریتی منع شوند.

باذکر این مقدمه ،نگاهی به ترازنامه و میزان ذخیره خسارت های معوق شرکت های بیمه در سال 1392خالی از لطف نیست .به عبارت ساده تر این سرفصل نشان می دهد که شرکت های بیمه علاوه بر خسارت های پرداختی ،خسارت های بررسی شده وپرداخت نشده ای را دارند واین ذخیره رانگه داری می کنندو نکته قابل تامل میزان این ذخیره وخسارت ها است که بعضا پرداخت آن در اسرع وقت برخی از شرکت های بیمه را به واسطه مشکلات نقدینگی دچار مشکلات اساسی خواهد کرد.ارقام به ريال ذكر شده است.

شایان ذکر است ترتیب شرکت ها بنابر آنچه در سالنامه آماری بیمه مرکزی درج شده در جدول آمده است . لازم به ذکر است که شرکت های بیمه در مجموع در سال گذشته بالغ بر 31 هزارو70 میلیارد و 43 میلیون و259 هزارو918 ریال ذخیره خسارت معوق گرفته اند . این در حالی است که در سال 1391 این رقم 18 هزارو 318 میلیارد و 998 میلیون و 909 هزارو314 ریال بوده است که نشان می دهد تعهد شرکت های بیمه در پرداخت خسارت ها افزایش یافته است . به عبارت دیگر شرکت های بیمه در سال 92 باید بیش از 31 هزار میلیارد تومان خسارت به بیمه گذاران پرداخت می کرده اند که به دلائلی این خسارت ها پرداخت نشده است و روند افزایشی 91 و 92 نشان می دهد که آمارهای این سرفصل در سال آینده نیز قابل تامل است .



در این بین نگاه دقیق تر به تراز نامه بیمه دی خالی از لطف نیست .این شرکت در سرفصلی تحت عنوان خسارت پرداختنی به بیمه گذاران مبلغ یک هزارو483 میلیاردو386 میلیون و 765 هزارو 772 ریال تا پایان سال 92 تعهد دارد. مجموع این رقم و ذخیره خسارت های معوق این شرکت به 2 هزارو 017 میلیارد و 299 میلیون و 290 هزارو 022 ریال می رسد.
به هر حال ذخیره خسارت های معوق شرکت های بیمه بنابر آمارها حدود 30درصد افزایش دارد و به نظر می رسد که مقام ناظر باید در این زمینه راهکاری عملی اتخاذ کنند.