ایران و جهان - برخورداري از عظيم ترين ذخاير گازي جهان شايد برخي شركت هاي خارجي فعال در حوزه انر�??ي را در صورت رفع تحريم ها به سوي ايران بكشاند، اما حداقل در دهه آينده احتمالا تهران نمي تواند به عنوان يك صادر كننده بزرگ گاز به اروپا يا آسيا خود را مطرح كند.

به گزارش ایران و جهان به نقل از رويترز،شركت هاي اروپايي مجهز به تكنولو�?ي استخراج كامل ميدان پارس جنوبي در پي انصراف كشورهاي منطقه خليج فارس در اواخر سال 2000 و تحت فشار آمريكا، ايران را ترك كردند. قبل از آن قطر نيز براي رسيدن به اوج جدول صادركنندگان گاز در جهان خيز برداشته بود.

امضاي توافقنامه هسته اي بين غرب و دولت جديد ايران در ماه گذشته آتش اميد به بازگشت ايران به توليد نفت قبلي خود در پي كاهش نظارت واشنگتن و اتحاديه اروپا بر روي صادرات نفتي ايران را در دل ها شعله ور كرده است.

اما ايران شانس كمي براي تبديل شدن به يك صادر كننده بزرگ گاز حداقل در يك دهه آينده دارد، زيرا تقاضاي بالاي داخلي و موانع موجود در كشور بر سر راه توسعه ذخاير، از مدت ها قبل و پيش از خروج اجباري خارجي ها به واسطه اعمال تحريم ها همچنان وجود داشته اند.

حذف تحريم ها شايد در بلند مدت تاثيري شگرف بر روي صادرات بگذارد اما سال ها زمان لازم است تا جنبشبي عظيم رخ دهد.

در كوتاه مدت، استفاده از گاز براي پاسخ دادن به نيازهاي داخلي جهت توليد برق و همچنين تزريق مجدد آن به ميدان هاي نفتي قديمي براي حفظ ميزان توليد كنوني اقتصادي موفق تر را نويد مي دهد.

تزريق مجدد به ميدان هاي نفتي با ارزش تر از صادرات گاز است زيرا استقبال از نفت در بازار هاي جهاني بيشتر بوده و مانند پرو�?ه هاي صادرات گاز نياز به ميلياردها دلار سرمايه گذاري بلند مدت ندارد.

به گفته اداره اطلاعات انر�?ي آمريكا بيش از یک تريليون فوت مكعب گاز براي كمك به افزايش توليد نفت در سال 2011 تزريق شده و برخي تحليل گران حدس مي زنند كه در يك دهه آينده به حدود 83 ميليارد متر مكعب گاز در سال براي انجام اين كار نياز باشد.

ايران با فروش گاز توليدي، شامل گاز مشتعل و مجددا تزريق شده، اين رقم را از 75 ميليارد متر مكعب در سال 2002 به 160.5 ميليارد متر مكعب در سال 2012 رسانده و دو برابر بيشتر رشد داده است.

در اين ميان ايران فقط به تماشاي پيشرفت روز به روز قطر نشسته و مي بيند كه قطر پس از گرايش شركت هاي غربي فعال در عرصه انر�?ي و ساخت نيروگاه هاي چند ميليارد دلاري در دهه گذشته در آن به يكي از ثروتمند ترين كشور هاي منطقه تبديل شده است. در ادامه اين كشور كوچك در منطقه خليج فارس خود را به عنوان بزرگ ترين صادر كننده گاز طبيعي مايع (ال ان جي) در جهان مطرح كرد.

دو كشور در حال حاضر سهمي مشترك در بزرگ ترين ميدان گازي جهان دارند كه ايران آن را پارس جنوبي و قطر ميدان شمالي مي داند. اين ميدان مرز دريايي آن ها را بزرگ كرده و تقريبا كل گاز توليدي قطر و حدود 35 درصد از كل گاز توليدي ايران از اين ميدان تامين مي شود.

اين حجم بالاي گاز طبيعي به معناي امكان تامين همه هزينه هاي استخراج گاز از محل درآمد ميدان پارس جنوبي است. اين اتفاق پرو�?ه هاي صادرات ال ان جي ايران را حتي با وجود افزايش عرضه از ميدان گازي shale آمريكا و ميدان هاي بزرگ آفريقا به طور بالقوه بسيار رقابت آميز مي كند.

فاز 12 طرح توسعه ميدان گازي پارس جنوبي كه احتمالا سال آينده راه اندازي خواهد شد، مي تواند در صورت بهره برداري كامل به افزايش منابع تا مرز 28 ميليارد متر مكعب منجر شود.

به اعتقاد بي�?ن زنگنه، وزير نفت و گاز ايران، نبايد به اميد رفع تحريم ها در روند اجراي پرو�?ه هاي مهم صنعت نفت و گاز تاخير به وجود آيد.

تا سال 2019 فاز هاي 13 تا 24 تا مرز 142 ميليارد متر مكعب در سال به ظرفيت اين ميدان مي افزايند.

ايران پيش از اين گاز بيشتري نسبت به قطر توليد مي كرده اما تفاوت اين دو در جمعيت كمتر از 2 ميليون نفري قطر و مصرف فقط 26 ميليارد متر مكعب از آن خلاصه مي شود. در ادامه 125 ميليارد متر مكعب از آن براي صادرات دست نخورده باقي مي ماند.

ايران تقريبا همه گاز توليدي خود را براي تامين نياز 77 ميليون جمعيت خود استفاده مي كند. تقاضاي داخلي از 79 ميليارد متر مكعب در سال 2002 به 156 ميليارد متر مكعب در سال 2012 افزايش يافته است.

حتي با وجود به نصف رسيدن رشد ساليانه مصرف داخلي در دهه گذشته، موفقيت ايران در صادرات گاز مستلزم رشد 8 تا 9 ميليارد متر مكعبي سالانه اين منابع در پنج سال آينده است. اين موضوع صرف نظر از افزايش نياز به گاز براي تزريق مجدد، مصرف آن را در ايران به حدود 200 ميليارد كمتر مكعب سالانه در سال 2018 خواهد رساند.

در صورت رفع تحريم ها، پاكستان احتمالا مشتري بعدي گاز ايران خواهد بود زيرا ايران صدها ميليون دلار صرف ساخت يك خط لوله با ظرفيت انتقال 22 ميليارد متر مكعب گاز در سال كرده است. اين پرو�?ه به زودي نهايي خواهد شد.

ايران همچنين با صادرات سالانه 10 ميليارد متر مكعب گاز به عمان در چند سال آينده موافقت كرده و يك خط لوله نيز به امارات با هدف انتقال 10 ميليارد متر مكعب گاز در سال ساخته است.

سه اكتشاف بزرگ گازي خليج فارس در سال 2011 به نام هاي خيام، فاروز و مادر پرو�?ه هايي در دست اجرا هستند كه استخراج از آن ها اميد هاي صادراتي ايران را افزايش مي دهد.