گروه سایبان - بخش اول گفت و گو با مجید بهزاد پور رئیس کل اسبق بیمه مرکزی مورد نظر اهالی صنعت بیمه قرار گرفت، چراکه بسیاری این گفت و گو را اولین واکنش بسیط و رسمی وی پس از جدایی از بیمه مرکزی عنوان کردند.

او پیش از این به واسطه نوع نگرشش به همبستگی سازمانی، علاقه ای به مصاحبه در خصوص دوره مدیریتی اش در بیمه مرکزی نداشت هرچند که دوران او با یکی از پر سروصدا ترین تغییرات سازمانی همراه بود. برخی این موضوع را ناشی از جوانی و عدم تجربه مدیریت کلان احسان خاندوزی می دانند، اما تجربه عمیق سازمانی بهزادپور عاملی شد تا اختلاف نظرهای این دو مدیر کلان به پاشنه آشیل دولت سیزدهم بدل نشود. بسیاری بر این باورند که اگر بهزادپور نیز هم شانه خاندوزی به واکنش سازمانی اقدام می کرد حاشیه ها، می توانست نه تنها وزیر جوان اقتصاد را با چالش مواجه کند، بلکه دامنه این حاشیه ها، دولت را هم تحت الشعاع قرار می داد.

گروه تحلیلی رازپول با بهره گیری از متخصصین رفتارشناسی سازمانی به این جمع بندی رسیده است که مجید بهزادپور دارای ویژگی های شخصیتی «منظم و قانون مدار، کنترل گر در حوزه نظارت، کاهش دهنده احتمال خطا و فساد در سیستم و مناسب برای دوره های تثبیت سازمانی و یا دوره های بحران زده نیازمند نظم» است.

با این رویکرد و به منظور درک درست از نگرش بهزادپور از توسعه و نوآوری سازمانی رازپول نظر وی را در مورد نوآوری و تغییر رویکرد بیمه مرکزی و تمرکز به مباحث دیجیتال جویا شد.

بهزادپور: به جد معتقدم امروزه تحول دیجیتال دیگر یک ویژگی برای سازمان محسوب نمیشود، بلکه یک ضرورت واجب است. اگر قرار باشد امروز با دنیا ارتباط برقرار کنیم متوجه خواهیم شد که در این حوزه چقدر نیازمند کار عمیق و زیرساختی هستیم.

بررسی تجربه های جهانی نشان می دهد که دنیا در این بخش بسیار پیشرفت داشته تا جایی که در بهره گیری از ابزارهای بیمه ای، شاهد قابلیت های عمیقی در حوزه مشتری مداری و تسهیل گری برای کاربران هستیم و در رشته های بیمه ای مختلف امکان شخصی سازی خدمات برای کاربر به سهولت در دسترس است.

بنابراین بحث دیجیتال محور شدن در بیمه مانند تنفس برای انسان یک ضرورت حیاتی است و اینقدر بدیهی است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.

اما امروز ما با این بدیهیات در کشور کمی فاصله داریم تا جایی که در این حوزه تنها در بخش شخص ثالث ورود داشتیم. 

اگر بخواهیم کمی جامع تر این موضوع را بررسی کنیم ما حتی در بحث «کور بیمه ای» با مصائبی رو به رو هستیم. 

موضوع اینجاست که آیا ایجاد یک «کور بیمه ای» وظیفه نهاد ناظر است؟ من پاسخ می دهم که اگر بیمه مرکزی در این زمینه میاندار میدان نباشد تمایلی از سوی سایرین دیده نخواهد شد و شاید ناچار باشیم در بیمه مرکزی بالاخره این طرح را اجرا کنیم.

رازپول- مگر بنا نبود که سنحاب این ماموریت را به سرانجام برساند؟

پیدایش سنحاب برای این موضوع نبود اما این موضوع یکی از مباحث مطرح در این شرکت بود.

به هرحال مطلع هستید که اختلاف دیدگاه در مورد این شرکت زیاد است. اما از جمله افراد موافق فعالیت سنحاب بنده بودم و حتی در دوران تصدی مسئولیتم در بیمه مرکزی برای این مجموعه، ساختمانی در پارک علمی و فناوری پردیس خریداری شد، حتی فشار هایی در مورد اجرای طرح سوئیچ پس از استقرار امکانات سخت افزاری در این شرکت وجود داشت.

به هرحال هرچند که استقرار «کور بیمه ای» را در حوزه عملیات بیمه مرکزی نمی دانم اما زمانی که بازار نسبت به این الزام واکنشی ندارد، بیمه مرکزی باید وارد عمل شود.

در دوره تصدی مسئولیت در بیمه مرکزی شاهد این واقعیت بودم که تغییرات مد نظر نهاد ناظر در مورد شاخص های کنترلی با تاخیرات بعضا چند ماهه در «کور بیمه ای» معروف صنعت بیمه به اجرا در می آمد و عملا شاخص های کنترلی عملیات در اختیار نهاد ناظر نبود. به همین سبب، باور دارم که شاید ناچار باشیم در بیمه مرکزی در این مورد حرکت کنیم، هرچند که این موضوع می تواند در قالب یک سرمایه گذاری قلمداد شود، با وجود آنکه بیمه مرکزی در این خصوص تکلیفی ندارد.

 رازپول- شاید بهتر باشد از بحث نوآوری فاصله بگیریم چراکه دامنه آن گسترده است و زمان کوتاه. اما قطعا نوآوری بدون پیوست سرمایه گذاری آرزویی بی ثمر است. دیدگاه خود را در این زمینه لطفا بسط بدید.

تقویت نهاد ناظر یکی از رویکرد هایی است که همواره به آن اعتقاد دارم؛ 

در حالی که در صنعت، شورای عالی بیمه وجود دارد اما بسیاری از تصمیمات مهم برای این بخش در قوانینی مانند قانون بودجه اتخاذ می شود، بنابراین معتقدم که تکالیف سنگین در هر حوزه ای برای ما باید از کانال شورای عالی بیمه عبور کند و اگر لازم است، این شورا با ورود افراد جدید تقویت شود. در حال حاضر قانون تامین مالی در بحث سرمایه گذاری به موضوع بیمه نیز ورود کرده است، هرچند که این قانون بسیار خوب و جامع وضع شده اما با وجود شورای عالی بیمه تداخل تصمیمات برای صنعت بیمه سبب ایجاد سردرگمی خواهد شد.

بنابراین برای تصمیمات بیمه ای قدم اول تقویت شورای عالی بیمه است و باور دارم که جایگاه تصمیم گیری این شورا نباید تقلیل پیدا کند و در مورد موضوعات صنعت، تصمیمات این شورا باید نافذ باشد.

قانون تاسیس بیمه مرکزی نقش شورای عالی بیمه را بصورت کامل دیده، اساسا قانون تاسیس، جامع و کامل بود اما در این سال ها از جایگاه قبلی فاصله گرفته ایم تا جایی که بخاطر دارید در دوران تصدی مسئولیتم، وزارت اقتصاد با ارسال بخشنامه ای اختیار انتصابات مدیرکل به بالا را به انحصار خود در آورده بود که عملا گرفتاری هایی ایجاد شد؛

من شخصا موافق نبودم و عمدتا عمل نمی کردم چراکه با این تصمیمات چیزی دیگر از بیمه مرکزی باقی نمی ماند.

رازپول- شما به جایگاه قانونی شورا اشاره کردید و گفتید این جایگاه امروزه متزلزل شده است. حال سوال این است که رئیس کل بیمه مرکزی شخصا چه مشروعیتی را به این شورا می بخشد، آیا رئیس کل می تواند در جایگاه این شورا تاثیرگذار باشد؟

اجازه بدید که نکته شما را تکمیل کنم، این موضوع به ارتباط رئیس کل با وزیر باز می گردد. اتفاقا در دوره تصدی مسئولیتم تجربه خوبی برای صنعت بیمه به یادگار ماند، چراکه در صورت نبود هماهنگی میان بیمه مرکزی و وزارت اقتصاد چالش های متعددی می تواند ایجاد شود.

در این تجربه یاد گرفتیم که رئیس کل هرقدر هم که بخواهد در این شورا مستقل عمل کند از آنجایی که ذیل وزارت اقتصاد تعریف می شود، کماکان تحت تاثیر وزیر اقتصاد است، برای تاثیرگذاری رئیس کل، هم فرد مهم است و هم رابطه اش با مقام بالادستی.

رازپول – یکی از مهمترین مسائلی که این روزها در صنعت مورد نقد قرارگرفته مباحث نظارتی و چگونگی تفسیر از این فعل است. نکته ای که از بهزادپور در خصوص شان نظارت و حد و مرز آن سوال شد؟

یکی از وظایف اصلی بیمه مرکزی نظارت است که البته باید تقویت هم بشود.

البته نظارت نباید این شکل باشد که مجموعه شرکت ها بدون اینکه متوجه خطوط اصلی و خطوط راهنمای صنعت باشند، اجرا شود و آنها با این وضعیت، مورد تشویق یا تنبیه قرار گیرند.

باور دارم نظارت باید در جهت تقویت صنعت باشد و خطوط راهنما مسیری است که شرکت ها باید در آن به حرکت در بیایند. در این مسیر، افرادی که همراهی دارند باید تشویق شوند. به عبارت دیگر شرکت ها باید متوجه باشند که به چه دلیل مورد تشویق یا تنبیه قرار می گیرند.

در زمان تصدی مسئولیتم به سمت نظارت مالی هوشمند حرکت کردیم که بر عملیات شرکت ها نظارت کنیم.

این تجربه در زمان تصدی مسئولیتم در صندوق نیز با اجرایی کردن سامانه ماده 13 قانون بیمه شخص ثالث که با استقرار یک سامانه بین شرکت های بیمه و صندوق به اجرا در آمد نیز آغاز شد و تاکنون نیز ادامه دارد. در همان مقطع نیز شرکت ها همراهی مطلوبی با اجرای این برنامه داشتند، هرچند که غایت این سامانه تسهیلگری برای بیمه گذاران، صندوق و بیمه مرکزی بود و شرکت های بیمه از اجرای آن انتفاع خاصی به دست نمی آوردند، اما در این مسیر همراهی خوبی کردند.

بنابراین همچنان معتقدم که پایه و راه حل نظارت مالی ما باید از اتصال به سامانه های مالی شرکت ها نشات بگیرد.

رازپول – شاید یکی از کلیدی ترین محورهای صنعت بیمه ریسک و نحوه ارزشگذاری آن باشد. اما به نظر نمی آید که اقدامات ملموسی پیرامون آن صورت گرفته باشد. در این خصوص کمی بیشتر توضیح دهید که نگرش هیات حاکمه صنعت بیمه به این مقوله چیست؟

یکی از وظایف جدی نهاد ناظر مدیریت ریسک است که در همین زمینه «مرکز توسعه مدیریت ریسک» از زمان جناب آقای همتی پایه گذاری شد و در زمان جناب آقای سلیمانی نیز بسط داده شد.

حتی اخیرا در مقطعی موضوع انحلال آن نیز مطرح شد که واقعا آنرا به صلاح صنعت بیمه نمی دانم.

مرکز توسعه مدیریت ریسک یکی از پتانسیل هایی است که می تواند ارزیابی ریسک ها را به محدوده واقعی تر سوق دهد، نرخ ها را واقعی تر کند، سود و خسارت را معنی دار تر نماید و در نهایت به نوعی ترویج درست اطلاعات ریسک است که در کنار وزارت خانه هایی مانند نفت و یا سازمان هایی مانند شهرداری ها، نظام مهندسی و ... می تواند ارزیابی های ریسک کشور را واقعی تر کند.

بنابراین نه تنها نباید این مرکز را از دست داد، بلکه باید آنرا تقویت کرد. در بسیاری از پرونده های خسارت چه در دنیا و چه در کشور ما نظر ارزیابان خسارت و کارشناسان بیمه ای تعیین کننده است و ما نیز می توانیم با تقویت این نقطه نظرات کارشناسی جایگاه صنعت را ارتقا دهیم.

رازپول- فرهنگ سازی یکی از ارکان مهم صنعت بیمه ست. تا فرهنگ سازی شکل نگیرد چرایی و اهمیت بیمه برای مصرف کننده تبیین نمی شود. اما در ساختار سازمانی بیمه مرکزی یک ابهام وجود دارد و آن اینکه در قوانین بالادستی فرهنگ سازی یک رکن است. اما در هیات عامل بیمه مرکزی رکن بودن این بعد به چشم نمی آید . به عبارتی ساختار سازمانی بیمه مرکزی این گونه القا می کند که نظارت، سرمایه گذاری و اتکایی مهمترین ارکان و بعد فرهنگ سازی در لایه های میانی جا دارد، در حالی که این موضوع تکمیل کننده قانون تاسیس نیست. شما چه برداشتی از این تفسیر دارید.

یکی از اشکالات ما در بحث فرهنگ سازی، نظام متشکل ارتباطی است. از سوی دیگر فرهنگ سازی، زیرساخت های دیگری نیز دارد مانند وجود یک نظام نرخ دهی واقعی، مکانیزم محاسبه درست ریسک خودروها، عدم نرخ دهی اجباری و یا مقابله با رفتار معیوب کم بیمه گی، همه این موارد شاخص هایی است که می تواند به فرهنگ سازی لطمه وارد کند.

ما نیاز به یک ریکاوری جدی داریم و باید برای تعاملات پساتحریم خود را آماده کنیم، چراکه در آن فضا احتمالا تعاملات با خارج از کشور برقرار خواهد شد و تاسیس بیمه های مشترک و نقل و انتقال ریسک با شرکت های خارجی می تواند به پاشنه آشیل ما تبدیل شود.

رازپول – به عنوان سوال آخر شاید باید به دیپلماسی بیمه پرداخت، آن روزی که درها باز می شود، صنعت بیمه چه جایگاهی باید برای خود متصور باشد .

به محض برقراری ارتباط، استاندارد سازی مالی به عنوان زبان مشترک باید به رسمیت شناخته شود، بنابراین باید برای شرکت ها و کارشناسان مان آموزش هایی را به آن منظور فراهم کرده باشیم.

بحث بعدی تمایل به ایجاد شرکت های مشترک است که هم در مبحث فرهنگ سازی به آن اشاره شد و هم پیشنهاداتی قطعا در آن روز صورت خواهد پذیرفت که پس از آن مهم ترین مسئله بحث واقعی سازی قیمت هاست. باور دارم که با گشایش ارتباطات بیرونی و فضای اقتصادی کشور جهشی در صنعت بیمه رخ می دهد که از دهه 1350 تا کنون بی سابقه است.

اگر فرض کنیم دهه 1350 پیدایش نهاد ناظر (تاسیس بیمه مرکزی) و دهه 1380 شکل گیری شرکت های بیمه خصوصی و حذف نظام تعرفه به عنوان نقاط عطف رشد صنعت بیمه در نظر گرفته شوند، گشایش های ارتباط با سایر کشورها به عنوان یک جهش ارتباطی می تواند آغازگر فصل جدیدی باشد که باید برای آن دوران از الان آماده شد.

رازپول – اگر فرض کنید که این لحظه به عنوان یک گفت و گوی مستقیم میان شما و وزیر آتی اقتصاد قلمداد شود، نکته ای که مطرح می کنید چیست؟

پیامم به وزیر اقتصاد به عنوان متکفل اقتصاد کشور، این است که «بیمه را به عنوان یک ابزار مهم و جدی برای حل مشکلات وزارت اقتصاد و اقتصاد کلان در نظر بگیرد و به همین دلیل باید بسترهای رشد و ارتقا بیمه را فراهم کند.»