تفاوت تسعیر نرخ ارز در شرکت های بیمه به چه دلیل است؟

مریم کائید - تسعیر نرخ ارز در یک مقطع زمانی با نرخ های مختلف در شرکت های دولتی و خصوصی به چه دلیل است؟

در اردیبهشت ماه سال جاری بود که سید محمد آسوده مدیرعامل بیمه اتکایی ایرانیان به موضوع نامه بیمه مرکزی در خصوص تسعیر نرخ ارز اشاره کرد.

آسوده عنوان می کند: بیـمه مرکـزی در بخشنامه ای  به شـرکت های بیــمه اعلام کرده ، آن بخش از اقلام پولی ارزی خود را که برای آن نرخ قابل دسترس وجود ندارد مطابق بخشـنامه‌ 99/227126 مورخ1399/07/15 بانک مرکزی و تغییرات بعدی آن تسعیر شود. بانک مرکزی در بخشـنامه اخیـر خود به شـماره 37873 مورخ 1400/02/11 نرخ جدیـد تسـعیر ارز در پایان سـال 1399 برای هر دلار و یورو را به ترتیب از 110.000 و 129،000 ریال قبلی به 159،000 ریـال و 190،000 ریـال افزایش داده است.

در این میان حسابرس بیمه البرز در صورت های مالی اخیر خود گفته است که سود تسعير ارز دارايي‌ها و بدهي‌هاي ارزي شرکت در پايان سال مالي مورد گزارش به نرخ ارز نيمايي است.

حسابرس پارسیان نیز اذعان دارد که شرکت منابع ارزي نزد بانک ها و خالص مطالبات ارزي با منشاء داخلي جمعا بمبلغ 8.430 ميليارد ريال را با نرخ تسعير معادل 90% نرخ هاي ارز مندرج در سامانه سنهاب در تاريخ صورت وضعيت مالي و منابع ارزي نزد بانک کونلون جمعا  بمبلغ 852 ميليارد ريال را طبق مفاد ابلاغيه بيمه مرکزي مورخ 26/08/1399 با نرخ اعلامي بانک مرکزي به شبکه بانکي (هر يورو معادل 190.000 ريال و ساير ارزها با نرخ برابري آن با يورو) تسعير و از اين بابت جمعا  مبلغ 1.896 ميليارد ريال سود تسعير در حساب ها منطور کرده است.

این موارد در حالی است که یکی از مدیران مالی شرکت های بیمه اذعان دارد که سازمان امورمالیاتی نرخ تسعیر مبالغ ارزی را صرفا با مبالغ مندرج در سامانه نیما از بیمه ها می پذیرد.

تسعیر نرخ ارز در صورت های مالی شرکت های بیمه دارای اهمیت بسیاری است. اقلام ناشی از سود ارزی و ذخیره های مربوطه به دلیل آنکه ماهیت نقل و انتقال ارزی ندارد صرفا سبب متورم شدن اغلب بخش سودهای غیرعملیاتی شرکت های بیمه است. این در حالی است که شرکت های بیمه در بیشتر موارد این سود را تقسیم نمی کنند. اما سوال این است که چرا در نظام مالی کشور هر بخش دارای نرخ های اعمالی مخصوص به خود است در حالی که کشور تحت نظام اقتصادی واحد اداره می شود؟

به عبارت دیگر چرا نرخ ارز در نظام بانکی، صنعت بیمه و ... برای تسعیر در صورت های مالی به صورت متفاوت اعلام می شود در حالی که همه این صنایع تابع مقررات واحدی در زمینه خرید و فروش بر اساس قانون مبارزه با پولشویی هستند؟

نامه محمد آسوده مدیرعامل اتکایی ایرانیان در حالی به نگارش درآمده که شرکت های بیمه بر اساس استعلام از بیمه مرکزی نرخ دلار را در صورت های مالی 228020 ریال و نرخ یورو را 272748 ریال اعمال کرده اند.

تسعیر ارز با چنین مبالغی البته سبب پیدایش سودهای قابل ملاحظه ای برای شرکت های بزرگی نظیر آسیا و البرز شده است و سوال این است که اگر نرخ ارز در آینده تغییر تکلیف صورت های مالی شرکت های بیمه به کجا خواهد رسید؟

از سوی دیگر در هر دو  فهرست دریافت کنندگان ارز نیمایی و دولتی که از سوی بانک مرکزی به روز رسانی می شود، نام شرکت های بیمه ای دیده می شود.

همه این موارد در حالی ست که تسعیر نرخ ارز در شرکت های دولتی و خصوصی نیز با نرخی متفاوت اعمال شده است.

سازمان حسابرسی در صورت های مالی بیمه ایران اذعان دارد که دارایی و بدهی های پولی ارزی با نرخ 190.000 ریال برای هر یورو و 159.000 ریال برای هر دلار در سال 1399 (سال مالی 1398 هر یورو 156.790 ریال و هر دلار 136.232 ریال) و سایر اسعار بر مبنای نرخ برابری آنها به یورو در پایان سال مالی مورد گزارش تسعیر شده و از این بابت مبلغ 5.065 میلیارد ریال( سال مالی 1398 بالغ بر 8.667 میلیارد ریال) به اندوخته تسعیر دارایی ها و بدهی های ارزی و مبلغ 1.011 میلیارد ریال ( سال مالی 1398 مبلغ 1.307 میلیارد ریال) به تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی منظور شده است. در این میان حسابرس تاکید کرده است که طبق استانداردهای حسابداری در صورت وجود نرخ های متعدد برای یک ارز از نرخی برای تسعیر استفاده می شود که جریان های نقدی آتی ناشی از معامله یا مانده حساب های مربوز بر مبنای آن تسویه می شود و به همین دلیلی نحوه عمل فوق منطبق با استانداردهای حسابداری نبوده و اصلاح صورت های مالی ضروری است.

به نظر می رسد که تسعیر نرخ ارز  و ابهامات آن در صورت های مالی پاشنه آشیل شرکت های بیمه در روزهای بعدی خواهد شد.