گروه سایبان - هادی اویار حسین مدیرعامل بیمه پارسیان معتقد است که ارائه نرخ هاي غير فني باعث بروز جنگ قيمتي بين شرکت هاي بيمه شده و توان آنها را در ايفاي تعهدات به بيمه گذاران زير سوال مي برد.

در ادامه مشروح گفت و گوی رازپول را با وی خواهید خواند.

بنگاه هاي بيمه اي در سال هاي اخير در داخل خود با ريسک هاي متفاوتي مواجه اند که ريسک مطالبات و ريسک نقدينگي جدي ترين موارد است. در اين خصوص چه نظري داريد و چه راهکاري را براي کنترل و مديريت اين ريسک ها پيشنهاد مي کنيد.

مطالبات در شرکت هاي بيمه به عنوان يکي از مهم ترين اقلام ترازنامه خودنمايي مي کند. اين رقم گاهی تا 70 درصد دارايي‌ها، يا فروش و در مواردي چندين برابر سرمايه شرکت ها مي رسد که عدم وصول به موقع آنها ريسک نقدينگي زيادي را براي شرکت به همراه خواهد داشت. اين در حالي است که ايفاي به موقع تعهدات شرکت هاي بيمه و ارائه خدمات با کيفيت تا حد زيادي به توان مالي و نقدينگي آنها بستگي دارد بنابراين وصول مطالبات شرکت‌هاي بيمه، پيش‌نياز ارائه خدمات مطلوب به بيمه گذاران است. متاسفانه در چند ساله اخير رقم اين مطالبات در حال افزايش است که همين امر لزوم نظارت جدي بر آن، براي کاهش ريسک نقدينگي را بيشتر کرده است. بر همين اساس توجه به ساختار اين مطالبات و آثاري که بر شرکت هاي بيمه دارند و نحوه مديريت آنها براي جلوگيري از ايجاد يک معضل جديد، يکي از مهم‌ترين مسائل پيش‌روي صنعت بيمه است .

ريسک مطالبات و نقدينگي مسلما متوجه سرمايه گذاري هاي شرکت ها نيز خواهد بود و در نهايت از پرتفوي شرکت ها چيزي باقي نمي گذارد و شناسايي سودهاي موهوم صنعت بيمه را تهديد مي کند  و در اين زمينه چه نظري داريد.

افزايش ريسک مطالبات و تبديل آن ها به مطالبات مشکوک الوصول و عدم وصول آنها باعث کاهش نقدينگي در     شرکت هاي بيمه شده توانگري مالي شرکت ها را کاهش مي دهد لذا توان شرکت هاي بيمه براي سرمايه گذاري نيز کاهش مي يابد و مجموع این موارد اثرات زیانباری بر سوددهی شرکت ها خواهد ولو اینکه در صورتهای مالی سودهایی شناسایی گردند اما در نهایت روند پرداخت خسارتها و سایر فعالیت های شرکت ها راتحت تاثیر قرار خواهدداد که اثرات منفی آن همواره دامن گیر یک شرکت خواهد بود.

ريسک رقابت هاي غير حرفه اي و نرخ هاي غير فني از ديگر تهديدات صنعت بيمه است در آن خصوص چه نظري داريد و آسيب هاي اين ريسک چيست.

از آنجا که بيمه نامه براي حادثه احتمالي صادر و حق بيمه براساس احتمال وقوع يک حادثه و به اصطلاح با ارزيابي ريسک محاسبه مي شود بنابراين نرخ هايي که در بازار ارائه مي شوند اگر نرخ فني باشد رقابت معني پيدا مي کند. رقابت بايد در بين شرکت هاي بيمه در ارائه خدمات مناسب باشد، به عبارت ديگر ارائه پوشش هاي بيمه اي مناسب ، سرعت در ارائه خدمات صدور، بازديد اوليه درست، واکنش مناسب، درست و سريع در زمان خسارت. ارائه نرخ هاي غير فني باعث بروز جنگ قيمتي بين شرکت هاي بيمه شده و توان آنها را در ايفاي تعهدات به بيمه گذاران زير سوال مي برد. علاوه بر اين بکار گيري اين نوع تاکتيک ها باعث مي شود مشتريان سودجو بيشتر جذب شوند که اين نوع مشتريان وفاداري به شرکت نخواهند داشت و در صورتي که بيمه گذار نرخ کم تري را از ساير بيمه گران دريافت نمايد، شرکت بيمه را ترک خواهد کرد. رقابت ميان بيمه‌گران بايد در ساير هزينه ها باشد. براي مثال مي توان با استفاده از فناوري اطلاعات و ارائه بيمه الکترونيک بسياري از هزينه ها را کاهش داد در نتيجه مي توان نرخ بيمه نامه کمتري نيز به مشتريان ارائه کرد.

براي ريسک نرخ هاي غير فني و در جهت کنترل اين ريسک ها وظيفه نهاد ناظر چيست؟ چه راهکاري در اين زمينه داريد.

پيش ازورود به بحث وظايف نهاد نظارتي در خصوص نرخ هاي غير فني بايد اين نکته مورد توجه اساسي قرار گيرد که  نرخ شکني شرکت هاي بيمه معطوف به چه رشته هاي بيمه اي است، اينگونه شرکت ها هيچگاه در رشته هاي بيمه اي شخص ثالث، درمان ويا بيمه نامه هاي عمر حساسيت از خود نشان نمي دهند، اما در بيمه هاي تخصصي همانند مهندسي، نفت و انرژي، آتش سوزي، کشتي، هواپيما و باربري تمايلي به تعرفه گذاري از سوي نهادهاي نظارتي ندارند، براي اين نوع بيمه نامه ها که سرمايه بالايي دارند ، بايد از سوي مجموعه صنعت چاره جويي شود. در اين نوع بيمه نامه ها تخصصي بيمه اي و فني مهندسي نيروهاي انساني شرکت بيمه در تشخيص و برآورد ريسک و در نهايت ارائه نرخ فني بيمه نامه بسيار موثر است در حالي که در رشته هاي بيمه اي ديگر مي توان با انجام يک سري تحليل هايي مانند بررسي روند خسارت خودروهاي مختلف در يک بازه زماي مشخص، ريسک و نرخ را تعيين نمود و به دليل اينکه نهاد ناظر به اطلاعات کليه شرکت هاي بيمه دسترسي دارد مي تواند با استفاده از مدل هاي آماري، رياضي و علم اکچوئري نرخ هاي فني مشورتي مناسبی را ارائه نمايد.

ريسک هاي نظارتي چه آسيبي مي تواند به صنعت وارد کند؟ و آيا در شرايط فعلي نياز به بازبيني دارد يا خير؟

بايد در نظر داشت که اصولا آيين نامه ها در جهت حفظ منافع بيمه گذاران تدوين مي گردند. اما محدوديت هاي نيز دارند که از آن جمله مي توان به محدود کردن اختيارات مديران شرکت ها در تصميم گيري هاي داخلي شرکت خود در خصوص ريسک ها اشاره نمود. به نظر می رسد آيين نامه ها بايستي بیشتر ماهيت خط مشي و رهنمود داشته باشند تا ماهیت قوانين و مقررات و در عین حال خط قرمزها هم دقیق و متناسب می بایستی تعیین گردند و لذا این رویکردهادر فعالیت های بیمه نقش بسزایی دارند . با توجه به آنچه که گفته شد مي توان نتيجه گرفت که نظارت کار بسيار پيچيده و حساسي است و نهاد نظارتي نیز که با سیاستهای جدید خود حرکت به سمت نظارت حرفه ای و کارآمد را آغاز کرده وبه نظر می رسد باید شاهد اثرات و فعالیت های نظارتی جدیدی باشیم که نمونه هایی از آن را در سال جاری ملاحظه نموده ایم و تا حدود زیادی برای شرکت ها روشن شده است که با قاطعیت سعی در اجرای اصولی کار نظارت دارند.

ريسک نظارت و آسيب صنعت مسلما ريسک عدم اعتماد مشتريان را به وجود مي آورد و مسلما اين ريسک همواره شرکت هاي بيمه را تهديد مي کند براي کنترل اين ريسک چه پيشنهادي داريد.

همانطور که در سوال قبلي بدان اشاره شد کار نظارت کار بسيار پيچيده و حساسي است و نهاد نظارتي در رعایت  حد اعتدال بين اين دو  وظیفه طیری بر عهده دارد و از طرف ديگر  ميزان نظارت نهاد نظارتي بر بيمه گر و بيمه گذار موضوع مهمی است و مستقیماً با اعتماد و یا  بي اعتماد مشتريان به نرخ ها و ثباتشان در شرکتهای بیمه ارتباط دارد  لذا در صورت بی اعتمادی از سوي بيمه گذاران ،آنها بيمه نامه را به عنوان الزام قانوني تهيه مي نمایند و به اين امر که شرکت ها قراراست خسارت پرداخت کنند باور نخواهند داشت.

رتبه اعتباري يکي از مواردي است که نمايانگر مديريت و کنترل ريسک در شرکت ها است اما متاسفانه چنين نهادي در ايران وجود ندارد. کسب رتبه اعتباري و فعاليت هايي در اين مسير را براي مديريت ريسک چگونه ارزيابي مي کنيد.

جهت انجام رتبه بندي اعتباري ترجيح اين است که اين امر توسط موسسات داخل کشور انجام شود به دليل اين که اين موسسات اطلاعات بيشتري از محيط کلان کشور دارند اما با توجه به اين ارتباط محدود فعالان صنعت بيمه با ساير کشورها اين دانش انگونه که بايد در کشور وجود ندارد لذا مي توان دراين زمينه از موسسات بين المللي که اين کار را انجام مي دهند استفاده نمود. براي مثال موسسه رتبه بندي بين المللي Capital intelligence که کارگاهي نيز از سوي پژوهشکده بيمه در خصوص دريافت رتبه بندي بين المللي از اين موسسه در حال حاضر در حال برگزاري مي باشد يک موسسه معتبر ارائه رتبه بين المللي از سوي اتحاديه اورپاست. شرکت بيمه پارسيان اقدام به دريافت رتبه بين المللي از اين موسسه نموده است که درنتيجه بررسي هاي آنها شرکت بيمه پارسيان مفتخر به دریافت رتبه اعتباری بين المللي و همچنین رتبه برتر داخلي در صنعت بيمه کشور گردید. موسسه CI يکي از معتبرترين موسسات رتبه بندي در سطح بين الملل مي باشد که از سال 1982 در زمينه رتبه بندي فعاليت مي نمايد و شرکت ها، بانک ها و موسسات مالي را در حدود 40 کشور رتبه بندي مي نمايد. اين موسسه در تاريخ 27 اگوست 2017 معادل6 شهريور 1396 پس از بررسي محيط کلان کشور، صنعت بيمه و در نهايت وضعيت شرکت بيمه پارسيان، برترين رتبه داخلي و بين المللي اعتباري در صنعت بيمه کشور را در کوتاه مدت و بلند مدت به اين شرکت اهدا کرد.

اين موسسه توانگري مالي شرکت بيمه پارسيان را در کوتاه مدت B و بلند مدت –BB گزارش نموده است که با توجه به رتبه اعتباري صنعت بيمه کشور در بالاترين حد قرار دارد. اين شرکت همچنين رتبه کوتاه مدت و بلند مدت در سطح ملي، شرکت بيمه پارسيان را نيز منتشر کرده است که در کوتاه مدت 1A و در بلند مدت AA - مي باشد که در مقايسه با ساير شرکت هاي بيمه نيز در بالاترين سطح قرار دارد. براساس گزارش شرکت CI چشم انداز بلند مدت و کوتاه مدت داخلي و خارجي شرکت بيمه پارسيان هر دو با ثبات مي باشند.

موسسه CI معتقد است که استراتژي و مدل کسب و کار شرکت بيمه پارسيان نقطه قوت اين شرکت مي باشد که منجر به مدل کسب و کار پايدار و سود آوري مناسب گرديده و بر اين باور است که شرکت بيمه پارسيان رهبر بازار صنعت بيمه در بحث سود آوري مي باشد. همچنين طي بررسي هاي خود به اين نتيجه رسيده است که در سه سال گذشته متوسط رشد شرکت بيمه پارسيان در حدود 30 درصد بوده است. تمامي اين موارد طي گزارشي کامل به بيمه پارسيان ابلاغ شده و در وب سايت CI نيز قابل مشاهده مي باشد.

آيين نامه توانگري مالي توانسته در کنترل ريسک هاي مالي صنعت بيمه موفق باشد؟ اگر اينطور هست چگونه هنوز راهکارهايي براي نشان دادن سودهاي واهي وجود دارد؟

در پاسخ به اين سوال بايد گفت که به نظر مي رسد، آيين نامه مورد اشاره (شماره 69  مصوب شوراي عالي بيمه) تامل بيشتري را مي طلبد، همچين  مدت زمان زیادی است که بازنگري اساسي در آن به عمل نيامده است، كه اين امر باعث شده است که با گذشت زمان سطح معيارها با لحاظ نمودن تورم و ساير متغيرها کاهش يافته كه ممکن است با بازنگری در آن عملاً جایگاه و سطح توانگری ها تغییر کند و تمايز بين شركت هاي بيمه از لحاظ اين معيار قانوني  بیشتر مشخص گردد و از سوي ديگر ديدگاه بيمه گران بين المللي درباره مفهوم توانگري مالي تغيير نموده است، براي مثال در اتحاديه  اروپا مدل  Solvency 2 مطرح شده است تا رويه هاي يكساني را در كل كشورهاي اورپايي در اين خصوص ايجاد نمايد.   با توجه به با زشدن فضای بین المللی برا کسب و کار کشورمان و تمايل صنعت بيمه به مشارکت با شركت هاي بيمه خارجي و از سوي ديگر اگر بخواهيم با تعديلات اندك در سيستم موجود توانگري مالي شركت هاي بيمه را مورد سنجش قرار دهيم بهتر است که دوره وصول مطالبات، کيفيت نقد شوندگي دارائي ها و محاسبه خطرات پذيرفته شده يا ريسک نماها (Exposure) محاسبه شده مد نظر بیشتری قرار گيرد. ريسک بيمه صادره با توجه به سال صدورشان مي تواند تاثيرات متفاوتي روي توانگري مالي شرکت ها داشته باشند. دوره وصول مطالبات نقش مهمي در محاسبات توانگري مالي دارند. کيفيت نقدشوندگي دارائي هايي که سمت راست ترازنامه است و سياست هاي سرمايه گذاري شرکت هاي بيمه نيز بسيار مهم هستند.

شرکت بيمه در حالي براي کنترل ريسک ساير بنگاه ها فعاليت مي کنند که در بعد استفاده از نرم افزار فناوران به عنوان محصولي بدون رقيب در بازار بر روي ريسک قرار دارند. براي مديريت اين ريسک چه راهکاري به نظر شما مي رسد.

به نظر مي رسد در دنياي امروز در صنايع خدماتي عامل مهم موفقيت بعد از نيروي انساني، فناوري اطلاعات است. از طرف ديگر شرکت ها به غير از انجام فعاليت هاي اصلي که شايستگي محوري در آن دارند، ساير فعاليت هاي خود را برون سپاري مي نمايند. لذا فعاليت هاي مربوط به طراحي نرم افزار بيمه اي در کشور نيز برون سپاري مي گردد. اما زمانی که طراحي و توليد نرم افزار بيمه اي محدود و در انحصار يک شرکت باشد  اين امر قدرت چانه زني تامين کننده را بسيار افزايش مي دهد و حتی موجب افزايش ريسک براي شرکت هاي بيمه مي گردد و به تبع آن سيستم هاي فني بيمه با توجه به نياز شرکت هاي بيمه و همچنين نياز روز بازار طراحي و به روز نباشد. شرکت بيمه پارسيان در سالهاي گذشته اقدام به طراحي سيستم هاي نرم افزاري براي عمليات فني و ساير فعاليت ها در وهله اول نموده است و در گام بعدي در صورت نياز براي عمليات ستادي نيز سيستم های متناسب با نياز آنان را طراحي خواهد نمود که بسياري از مشکلات مربوط به سيستم هاي نرم افزاري بیرون از شرکت را حل نموده است. همچنين علاوه بر موضوعي که بدان اشاره شد ريسک فناوري اطلاعات شامل ريسک هاي ديگري نيز مي گردد که از آن جمله مي توان به از کار افتادن سيستم و عدم امکان ارائه خدمات به مشتريان، از بين رفتن داده هاي مشتري به خصوص در صنايع خدماتي، حمله هاي سايبري و ويروسي  را اشاره نمود. لذا لازم است به اين مبحث نيز توجه ويژه اي گردد براي مثال در حمله اخيري که روي داد و بيشتر دنيا درگير ان گرديدند سيستم هاي شرکت بيمه پارسيان از خطر مصون ماند و مشکلي براي شرکت ايجاد نشد اما حتي در صورت بروز مشکل شرکت بيمه پارسيان پروتکلهايي براي پشتيباني از داده ها دارد و از اين نسخه هاي پشتيبان محافظت ويژه اي به عمل مي آورد.