ایران و جهان - تحریم ها فرصت خوبی بود تا خودروسازان داخلی از فرصت عدم حضور رقیب برای پاسخ گویی تمام و کمال و بدون مزاحم به بازار مصرف داخلی استفاده کنند اما کارشناسان معتقدند صنعت خودرو داخلی به خوبی نتوانسته از این فرصت طلایی برای در اختیار گرفتن بازار خودرو استفاده کند. ایران و جهان در خصوص بازارخودروایران و بازگشت مجدد خوروهای کوچانده کشور در پی تحریم با حسام الدین شاهونی، کارشناس ارشد خودرو گفت و گویی را داشته است که در ادامه خواهید خواند .

1.کدام برندها (خودرو) درزمان اوج تحریم ها بازارایران را رها کردند؟ آیا این نقطه ضعفی برای صنعت خودروسازی نیست؟

صنعت خودروسازی ایران،پس ازصنعت نفت فعال‌ترین صنعت ایران به شمارمی‌رود. بطوریکه با ساخت ۱،۳۹۵،۴۲۱دستگاه خودرو و ۳۵،۹۰۱دستگاه خودروی تجاری (در سال ۲۰۰۹) دوازدهمین خودروساز بزرگ دنیا وبزرگترین خودروساز خاورمیانه شده ‌است.در سال ۲۰۰۹ ایران از لحاظ سرعت رشد صنعت خودرو مقام پنجم دنیا را کسب‌کرد. هر چند حجم تولید خودرو طی یک سال اخیر و متعاقب تشدید تحریم های ضد ایرانی غرب به میزان اندکی کاهش یافته است،ولی کماکان صنعت خودروسازی ایران با وجود مشکلاتی که چه از ناحیه خارج و چه داخل گریبانگیر آن شده است،از فعال ترین حوزه ها در زمینه تولید خودرو در منطقه و جهان است.مهم‌ترین مشکل این حوزه از دید اقتصاددانان،بازار انحصاری است که باعث عدم وجود رقابت برای ارتقاء سریع کیفیت خودروهاست.

پس از ایجاد تحریم ها،برندهایی مطرح در صنعت خودروسازی دنیا که عمدتاً اروپایی هم بودند از بازار خودرو داخلی خارج شدند که این امر ضعف زیادی از جهت رقابتی بودن برای بازار خودرو داخلی ایجاد کرد. متاسفانه پس از آن با ورود خودروهایی عمدتاً بی کیفیت از چین و سایر کشورهایی که سابقه ای در صنعت خودروسازی دنیا ندارند باعث گردید که نه تنها صنعت خودروسازی داخلی از این موقعیت استفاده کند،بلکه با افزایش روز افزون قیمت مواد اولیه، تقاضای خودروسازان برای افزایش قیمت باعث از رونق افتادن خودرو داخلی گردید.

2.کدام یک از برندها دوباره خواهان بازگشت به بازار ایران بوده وآیا بازار ایران آمادگی حضور آنها را در حال حاضر دارد؟

در حال حاضر می توان گفت تعدادی از برندهای اروپایی که بازار کشور را ترک کردند در صدد بازگشت به بازارخودرو هستند.یکی از مهم ترین دلایلی که در این زمینه می¬توان بیان کرد این است که در کشورمان فرصت بسیار خوبی برای سرمایه گذاری در این صنعت وجود دارد.شاخصی با عنوان تعداد خودرو به ازاء هر 1000 نفر جمعیت (Vehicle per Capita) برای بررسی میزان خودرو در کشورهای مختلف بکار می رود. جالب است بدانید بر خلاف آنچه که در ظاهر مشاهده می گردد،این شاخص در کشورمان در سال 2010 حدود 113 و در کشورهای توسعه یافته به حدود 400 و 500 نیز می سد.لذا بازار خودرو داخلی فرصت خوبی را برای برندهای مطرح دنیا ایجاد می کند که البته ورود مجدد آنها نیاز به تبلیغات اولیه، اعتماد سازی برای مشتری و ارائه طرح¬های نوین است که البته زمان بر است.

3.فرهنگ سازی واعتمادسازی این برندها برای بازگشت به بازارایران بایدچگونه باشد؟

بطور کلی روند ورود یک کالا به بازار بدین صورت است که در مرحله اول معرفی آن به مشتریان صورت می یرد.در واقع تبلیغات از طریق رسانه ای جمعی به مشتری منتقل می شود.عده‌ای از مشتریان که ریسک بالاتری دارند آن کالا را خریداری می‌کنند و اگر کالا متناسب با بازار مورد نظر باشد،تبلیغات دهان به دهان باعث گسترش آن کالا در بازار می ردد.لذا همین پروسه مجدداً باید برای خودروهای مورد نظر طی شود منتها این امر نیازمند ایجاد تغییرات در طراحی خودروها و ایجاد وی�?گی های منحصر به فرد است.اعتماد سازی با گذشت زمان و مشخص شدن عیار خودرو در بازار بر خواهد گشت.

4.آیا بازار خودرو ایران از این عدم حضور برندها برای ارتقاء کیفیت خود ویا اعتمادسازی بازارداخلی استفاده کرده است؟

مهم¬ترین فاکتورهایی که در خودروهای داخلی باید رعایت گردد عبارت است از:مصرف سوخت،ایمنی خودرو و خدمات پس از فروش.بازار خودرو ایران در سال¬های اخیر با توجه به وضع استانداردهایی در زمینه ارتقاء مصرف سوخت خودروها و همچنین نصب برچسب انر�?ی بر روی خودروها،پیشرفت خوبی در زمینه فنی داشته است.به عنوان مثال همه خودروسازان مکلف شدند از ۲۹ دی ماه ۱۳۹۰ تا پایان سال ۹۱ استاندارد تولید خودرو خود را از یورو ۲ به یورو ۴ ارتقا دهند.

پیش از این بنابر مصوبه قبلی در سال ۱۳۸۴ هیات وزیران، برای خودروهای سبک و سنگین تا سال ۱۳۸۸ یورو ۲، از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ یورو ۳ و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳ یورو ۴ در نظر گرفته شده ‌بود. به همین منظور پرو�?ه‌های افزایش کیفیت سوخت، تعریف و در حال اجرا است و قرار شد از نیمه دوم سال ۱۳۹۰ به تدریج محصولات با کیفیت یورو ۴ و یورو ۵ به بازار عرضه شود.

البته قرار بود حداقل به میزان ۸ میلیون لیتر در روز سوخت مطابق با یورو ۵ حداکثر تا پایان خرداد سال ۱۳۹۰ در تهران در جایگاه‌های سوخت عرضه شود.در این صورت میزان بنزن موجود در بنزین و گوگرد موجود در گازوییل نیز بسیار کاهش می‌یافت.البته این مساله محقق نشد ولی در آینده نزدیک قابل دسترس است.در زمینه ایمنی خودروها باید گفت اجباری شدن کیسه هوا در خودروها تا حدودی اجراء شده است.بطوری که شوراي عالي استاندارد در سال 1385 نصب كيسه ايمني هواي راننده را از ابتداي سال 1389 براي خودروسازان ايراني اجباري كرده كه در پي تمديد يك ساله برنامه چهارم توسعه و به تاخير افتادن برنامه پنجم،اجراي اين مصوبه هم به تاخير افتاد و سررسيد آن به آغاز سال 1390 موكول شد.

در همين كش و قوس‌ها شوراي سياست‌گذاري خودرو هم كه از انجمن‌هاي خودروسازان و قطعه سازان، مسوولان وزارت صنايع ومعادن،موسسه استاندارد،شركت‌هاي بزرگ خودروسازي،پليس و برخي ديگر از فعالان صنعتي خودرو تشكيل شده است،در سال 1387 تصويب كرد كه خودروسازان ملزم به نصب دو كيسه ايمني هوا روي همه سواري‌هاي خود از ابتداي سال 1390 هستند.ضمانت اجرايي هر دو مصوبه هم طبق معمول عدم شماره‌گذاري خودروهاي فاقد كيسه ايمني هوا از ابتداي سال 1390 بوده است. هرچند این امر هنوز بطور کامل اجراء نشده است.