لايحه حذف چهار صفر

گروه بازارپول- محمد طبيبيان اقتصاددان در كانال تلگرامي خود نوشت؛ متن لايحه مربوط به حذف چهار صفر از پول ملى توسط دولت به مجلس ارسال شد. اين متن دلايل اين تصميم و مفاد مورد نظر را در بر دارد.

از جمله دلايل، اشاره به حيثيت پول ملى مى شود كه به دليل افزايش صفر ها كم و نازل شده و ديگر دليل مشكل شدن پرداخت ها توسط مردم به دليل صفر هاى زياد. 

قرار است كه واحد پول كشور بشود تومان كه يك كلمه مغولى است و در زبان مغولى به معنى ده هزار است. در واقع ما به عهد قاجار كه گفته مى شود تومان رايج بوده رجعت نمى كنيم به عهد مغول رجعت مى كنيم. يك تومان مى شود ده هزار ريال و هر ريال مى شود صد پارسينه كه معلوم نيست چيست. اين كه يك تومان قرار است ته خط به ١٠٠٠٠٠٠ پارسينه تبديل شود هم خود يك گرفتارى خواهد بود كه دست كمى از گرفتارى موجود در امر معاملات نخواهد داشت. مردم بايد يك ساك پارسينه همراه ببرند تا معادل كسر يك تومان خريد انجام دهند. در مقدمه اين لايحه گفته شده حيثيت پول ملى هم مخدوش شده، صحيح. اما دليل آن  سياست هاى پولى از هم گسيخته اى بوده كه حجم نقدينگى و سطح قيمت ها را طى ده ها سال بالا برده است. مادام كه اعتبار تصميم گيرى دولت ها در كنترل نقدينگى تثبيت نشود در آن بحث حيثيت ثمرى حاصل نخواهد شد. 

اما در مورد متن لايه در واقع يك ماده واحده است شامل پنج تبصره.متن ماده واحده شامل الف (كه ب هم ندارد و معلوم نيست الف براى چه آمده) اول واحد پول جديد را معرفى مى كند. در اين ماده يك ابهام بزرگ وجود دارد. اشاره شده كه هر تومان برابر ده هزار 'ريال جارى' است. ريال جارى چيست؟ اين ريال از زمان اين لايحه تا سال ديگر پنجاه درصد ارزش خودش را از دست مى دهد تا زمان تصويب و اجرايى شدن هم بيشتر. آيا يك مبناى سيال و تنزل يابنده براى پول در نظر گرفته شده؟ آيا در يك متن قانون نبايد عبارت ها دقيق تعريف شود؟ آيا ريال جارى يعنى هر گرم  طلا مثلا پنج ميليون ريال؟ 

اگر چنين چيزى مورد نظر نيست وقتى دولت مى خواهد واحد پول رسمى موجود يعنى ريال را قانونا منتفى كند چگونه واحد پول جديد را بر اساس ريال جارى قانونا منتفى شده قرار مى دهد؟ تبصره يك اين ماده كه مربوط به برابرى واحد پول جديد با ارز هاى خارجى، است حقيقتا جمله اى فاقد معنا است. منظور از 'نظام ارزى حاكم چيست' حاكم كدام است؟ 

تعهدات در مقابل صندوق بين الممللى پول چيست؟ قانونى در اين باب در زمان رژيم سابق تصويب شده كه با فرو ريختن موافقتنامه برتون وودز موضوعيت خود را از دست داده است. احيانا با تصويب اين لايحه تكليف ساير قوانين پولى و بانكى و مالى كه بر مبناى ريال نوشته شده چيست؟

به هر حال بهتر است تاكيد شود كه اين لايحه اگر قرار است تصويب شود براى دولت بعدى گرفتارى هاى زيادى را براى بيش از دو سال ايجاد مى كند. مشكلاتى نيز به احتمال قوى ايجاد مى شود بيش از آنچه تا كنون مطرح شده كه بهتر است فعلا در باره آن صحبت نشود. اين كار خطيرى است و مقدمات اقتصادى براى چنين حركتى مهيا نيست.

دكتر جلالى اشاره مى كنند كه تومان مى شود يكصد پارسه، شايد منظور نگارنده لايحه هم همين باشد اما در متون قانونى متن اصل است، متن مى گويد ريال جارى و معادل يكصد پارسه، يعنى يكصد پارسه را به ريال مربوط مى كند نه تومان.