گروه بازارپول - الحاق ایران به CFT  و تصویب آن در مجلس در ادامه پیوستن ایران به FATF یا همان اقدام مالی مشترک؛ گام بسیار مهمی بود تا راه را برای ارتباط مالی و بانکی کشورمان با دیگر کشورها به خصوص در شرایطی که کمتر از یک ماه تا شروع دور دوم تحریم های یکجانبه آمریکا باقی مانده است، باز کند.

اما برای تحقق این مهم یک چالش اساسی وجود داشت و آن عدم پیوستن ایران به FATF بود که دیروز این سد بزرگ هم از میان راه برداشته شد. در واقع با تصویب FATF شرایطی فراهم شد که ایران بتواند با بانک های جهانی ارتباط مالی برقرار کند و خود را با قوانین مالی و بانکداری جهان همگام سازد. همان گونه که محمد جواد ظریف در مجلس شورای اسلامی روز گذشته گفت بسیاری از کشورهای اروپایی و حتی شرکای اقتصادی استراتژیک ایران مانند چین و روسیه اعلام کرده اند که هرگونه ادامه همکاری مالی با ایران منوط به پیوستن به قوانین مالی و بانکی جهان است که در راس آن ها FATF قرار دارد و حالا راه برای کاهش شدید تاثیرات منفی تحریم های یک جانبه آمریکا و ادامه روابط بانکی با کشورهای دیگر هموار شده است.

سوئیفت اروپایی از راه می رسد

سوئیفت یک شبکه مالی است که انتقال مقادیر بالای پولی بین کشورها را در سراسر جهان ممکن می کند و مقرر آن در بلژیک است اما هیات مدیره آن شامل مقامات اجرایی بانک های آمریکا می شوند و قانون فدرال آمریکا به آن ها اجازه می دهد علیه بانک های سراسر جهان عمل کنند. همچنین در این سیستم بخش اعظمی از اطلاعات مالی به این دلیل که اکثریت معاملات به دلار انجام می شود، در اختیار آمریکا قرار می گیرد. این سیستم در واقع بیش از 11 هزار موسسه مالی و بانکی در بیش از 200 کشور را به هم متصل می کند. در دوره تحریم های پیشین یکی از مشکلات اصلی و چالش های جدی کشور زمانی ایجاد شد که از 27 اسفند 1390 سوئیفت ایران قطع شد و عملا بانک های ایرانی با شبکه مالی جهانی دیگر هیچ ارتباطی نداشتند و امکان تبادلات ارزی و مالی وجود نداشت، البته با اجرایی شدن برجام دوباره این ارتباط از تاریخ 27 دی 1394 برقرار شد و حالا باردیگر دولت آمریکا قصد دارد دسترسی ایران به این شبکه بین المللی مالی را از 13 آبان امسال و با اجرایی شدن دور دوم تحریم ها قطع کند.

ولی در این میان فاصله ایجاد شده بین منافع اروپا و آمریکا در ماه های گذشته در موضوعات مختلف از جمله افزایش تعرفه های بر کالاهای اروپایی، تضاد منافع در مقابل برجام و ارتباط با ایران و.... باعث شده است که حالا تعدادی از کشورهای اروپایی به فکر ضرورت ایجاد یک نهاد مالی مستقل بیفتند. نهادی که در ایران به «سوئیفت اروپایی» مشهور شده است و در واقع کانال مالی خواهد بود که کشورهای اروپایی برای ارتباط اقتصادی با شرکای خود از جمله ایران از آن بهره خواهند برد. وزیر خارجه آلمان هایکو مارس در مقاله ای که اوایل شهریور در یکی از نشریات آلمانی از ضرورت ایجاد یک سیستم مالی اروپایی مستقل برای ارتباط مالی با ایران و مقابله با تحریم های آمریکا به عنوان راهکاری برای حفظ برجام صحبت کرده بود.

 این کانال مالی جدید در واقع شریان اصلی تبادلات اقتصادی،مالی و بانکی، بازرگانی و... بین ایران و کشورهای اروپایی و حتی شرکای دیگر اقتصادی ایران برقرار می کند. برونو لومر وزیر دارایی فرانسه هم گفته است:« متقاعد شده ام که پیامد بحران فعلی ایران شانسی برای اروپاست که نهاد مالی مستقل خود را توسعه دهد و اروپایی ها بتوانند با هر که دوست دارند تجارت کنند و به واشنگتن ربطی ندارد که ما اجازه تجارت با ایران را داریم یا خیر. اخیرا سفیر سوئیس هم از حضور این کشور و حمایت از شکل گیری سوئیفت اروپایی خبر داده بود. ایوس روزیه گفته است:« این کشور به همراه دیگر کشورها به سیستم موازی سوئیفت که به جای دلار با یورو کار خواهد کرد می پیوندد و مشارکت خواهد داشت.»

اما علاوه بر کشورهای اروپایی، شرکای تجاری اصلی ایران که شامل هند، چین و روسیه می شوند هم از شکل گیری سوئیفت جدید استقبال کرده اند. رویترز به نقل از یک منبع هندی نوشته است:« باتوجه به تلاش اروپا برای ایجاد نظام پرداخت مستقل از آمریکا، هند قصد دارد که از این امکان برای تبادلات مالی با ایران استفاده کند.همچنین اولگا اسکورو بوگاتوا معاون بانک مرکزی روسیه هم پیشنهاد داده است که یک سیستم بانکی و کانال مالی در سطح اتحادیه اروپا و یا کشورهای عضو بریکس تشکیل شود که به طور قطع مفید خواهد بود.

به اعتقاد کارشناسان نکته مهم شکل گیری سوئیفت مالی جدید این است که ایران می تواند ارز مورد نیاز خود را به یورو تامین کند. اما در این بین پیچیدگی های بسیاری هم وجود دارد که باعث می شود با شروع تحریم های اقتصادی و قطع ارتباط بانکی ایران عملا بسیاری از شرکت های بزرگ دنیا به خصوص شرکت های اروپایی با ایران قطع همکاری داشته باشند، زیرا این شرکت ها اکثرا معاملات گسترده ای با آمریکا و بانک های این کشور دارند و ادامه همکاریشان با ایران به معنی رفتن زیر تیغ آمریکا است.

 بنابراین کارشناسان پیش بینی می کنند با همه تلاش های اروپا برای ایجاد کانال جدید آن چه رخ می دهد شکل گیری ارتباط بین شرکت های کوچک و متوسط اروپایی با شرکای ایرانیشان خواهد بود.