گروه بازار پول - مسلما روزی که حاج امین دارالضرب تاجر بزرگ ایرانی در سال 1258 یعنی در حدود 139 سال پیش بنای بانک ملی ایران را پایه ریزی کرد تصور نمی کرد که با اراده ملی در بیستم شهریور ماه سال 1307 به پشتوانه عزم و اراده ملت ایران بانک ملی بنا شود و در تابستان 1395 هم به همت مدیری خوش ذوق از میز و ماشین تحریر و سکه ها گرفته تا هدایای ارزشمند و تاریخی و نقاشی های فاخر آن روز، به صورت موزه در معرض دید عموم قرار گیرد.

امروز نسل پس از آنها که طلای خود را برای احیای بانک ملی ایران اهدا کردند قدم زدن در این مجموعه متوجه کار بزرگ و ماندگار نسلی می شوند که پس از استقرار مشروطیت هنگامی که دولت از مجلس شورای ملی اجازه استقراض خارجی خواست، احساسات ملی که از وام‌های گذشته و رفتار بانک‌های بیگانه جریحه دار شده بود به هیجان آمد و نمایندگان مردم به منظور قطع نفوذ سیاسی و اقتصادی بانک‌های مذکور و در ترمیم وضع مالی خزانه ضمن مخالفت با استقراض خارجی تأسیس بانک ملی را خواستار شدند و جمعی از بازرگانان و صرافان متعهد مشارکت در این بانک شده و با اعلانی که مبین احساسات عمومی و علاقه مردم به تأسیس یک بانک اعتباری ملی در ایران بود، شکل گرفت.

مدیران زیادی در بانک ملی آمدند و رفتند و هر روز در معرض این تاریخ مجسم ایران و ایرانی قرار گرفتند، مدیرانی که برخی به واسطه حضور در این بنگاه به اسم و رسم خود افزودند و برخی رنگ و نقش آن را فقط تغییر دادند، بدون آنکه به پیشنیه ارزشمند این بانک علاقه ای نشان دهند و بدانند بر روی چه صندلی ارزشمندی نشسته اند!

در میان این آمدن و رفتن ها انگار که اصالت بانک ملی هر روز مهجورتر میشد چراکه رویه های متفاوت مدیران امروزی به آنچه در درون و اعماق این بانک اتفاق افتاده بود علاقه چندانی نشان نمیداد.

پس از سالها تنها یکی از این مدیران یادبود تاریخی موزه بانک ملی را در قدیمی ترین ساختمان این مجموعه که ظاهرا اولین مرکز استقرار صندوق پس انداز بانک ملی نیز بوده است احیاکرد؛ ساختمانی که احداث آن در 25 تیر 1312 آغاز شد و در تاریخ 3 اردیبهشت 1315 به بهره برداری رسید.

تابستان سال 1395 بود به همت محمد رضا حسین زاده مدیرعامل فعلی بانک، موزه بانک ملی با حضور معاون اول رئیس جمهور افتتاح شد. از آن روز تا به حال هر روز مشتاق بودم فرصتی فراهم شود تا از نزدیک تاریخ مجسم نظام بانکی را ببینم و امروز به عنوان یک شهروند و یک ایرانی از دیدن تک تک عناصر ارزشمند این مجموعه فاخر متاثر شدم و تنها توصیه ام بازدید از این مجموعه زیباست.

بانک ملی ایران موسسه ای که تاریخچه صنعت بانکداری در کشور نام گرفته است و اکنون پس از 90 سال خدمت، این تاریخچه جزوی از تاریخ کشور ما محسوب می شود، به عنوان یک نهاد تأثیرگذار در تاریخ کشور نقش و جایگاه مهم و حائز اهمیتی در شکل گیری میراث فرهنگی و ملی کشور دارد و از دهه های گذشته تا به امروز براساس فعالیت ها و اقدامات مطلوب و اثرگذار خود، گنجینه ای از میراث ماندگار، ملی و اشیای تاریخی و هنری گرانقیمت و گران بها را در قالب موزه جمع آوری و حفظ کرده است.

این بنا جزو نوادر و یکی از خاص ترین معماری های ایران و تهران قدیم محسوب می شود. این بنا توسط «هنریش» از اتباع آلمانی طراحی و توسط حاج حسین معمار ساخته شده است که تلفیقی از معماری ایرانی زمان هخامنشی و معماری اروپایی محسوب میگردد و آثار برجسته ای را از دوران های مختلف تاریخ کشور از سکه و جواهرات گرفته تا آثار هنری هنرمندان به نام در خود جای داده است که نمایش این آثار به مردم یک رخداد و رویدادی مهم در عرصه هنر و تاریخ ایران و زمینه ساز پاسداری از فرهنگ و تمدن کشور محسوب می شود و نشانگر هویت تاریخی و ارزشمند بانک است.

این ساختمان در تاریخ 19 مهر 1379 به شماره 2930 در میراث فرهنگی به ثبت رسید.

با راه اندازی این موزه شرایطی فراهم شده است که آثار ارزشمند، فاخر و اشیای تاریخی و هنری گرانقیمت و گران بهای نه دهه بانک در بخشها و مجموعه های متنوع نظیرتابلوهای نقاشی، خوشنویسی، مینیاتور، آثار قلمزنی، سکه ها، تابلوهای نفیس خوشنویسی، فرش و مینیاتور، نقاشی های مدرن و کلاسیک، مسکوکات، اشیای قیمتی و کهن اهدا شده از طرف بانک ها و یا شخصیت های برجسته، ادوات و ابزارهای تاریخی و قدیمی بانکداری و نیز اسناد معاملات بزرگ و آثار با ارزشی از هنرمندان صاحب نام در معرض دید عموم، علاقه مندان و گردشگران داخلی و خارجی قرار گیرد.

قرار گرفتن این ساختمان در محوطه باستانی میدان مشق و بافت قدیمی تهران و نزدیکی آن با موزه جواهرات ملی، موزه آبگینه، موزه ملک، موزه ایران باستان، موزه تمدن اسلامی، موزه عبرت، موزه بانک سپه، دانشگاه هنر و... بر اهمیت آن بسیار افزوده است و این بنای قدیمی وتاریخی با داشتن نماد ها و عناصر معماری خاص خود، ارزش زیادی از نظر معماری در کشور دارد به دلیل این که برای نخستین بار در معماری این بناها، معماری باستانی ایران و معماری اروپا در یک جا عرضه شد. ورود روزانه صدها گردشگر به این بخش از شهر تهران موقعیت ویژهای را برای این موزه فراهم آورده است.

معتقدم که تاریخ نگاری، درست و اصولی تجربه ای است که همه آنان که در مجموعه اولین ها تکیه زده اند باید بدانند و از آن الگو برداری کنند. خوب یا بد امروز در این برهه تاریخی قرار داریم و از یاد بردن تاریخ مانند این است که ما خود را از یاد برده ایم. بنابراین برای فراموش نشدن باید از آنچه حسین زاده در بانک ملی احیا کرد الگو برداری شود در سایر صنایع و مجموعه ها و وزارت خانه ها اولین ها را موزه کنند.

باید کارمندان جدید و فرزندان پس از ما بدانند که احترام به تاسیس کنندگان و پدیدآورندگان همواره از مکارم اخلاق است.

این را هم در پایان اضافه می کنم که برای توسعه موزه بانک ملی برنامه های گسترده ای در پیش است. به طوری که اشیای بیشتری در موزه به نمایش درمی آید و اقدامات جانبی دیگری از قبیل شبیه سازی فعالیت های بانکداری قدیمی با استفاده از تکنولوژی های روز در آن پیاده سازی می گردد.

بار دیگر از مدیرعامل بانک ملی که با سخاوت بسیار این مجموعه ارزشمند را در معرض دید عموم قرار داد و بازدید از آن را از حالت انحصار خارج کرد و تمام این اشیا را در یک مجموعه گردآوری کرد به نیکی یاد می کنیم.

برای ثبت بیشتر در تاریخ باید قسمتی هم تدارک دید تا افراد مهمی که از این موزه بازدید کرده اند هم با عکس و نام و مسئولیت اسامیشان در بخش جانبی این مجموعه گردآوری شود.